Vrouwen blijken risico-averser en daardoor voorzichter met het doen van een bedrijfsovernames. Toch is het niet zo dat vrouwen helemaal geen overnames doen. ‘Ze laten hun bedrijf liever autonoom groeien dan dat ze op overnamepad gaan.’
Vrouwen en overnames het is nog steeds een zeldzame combinatie. Toch lijkt er enigszins sprake van een kentering waar het de verkoop van bedrijven door vrouwen betreft. Zo bleek in juli 2023 uit onderzoek van Brookz al dat 1 op de 5 te koop staande bedrijven op het overnameplatform van Brookz op dat moment werd gerund door een vrouw. Van de 1.200 bedrijven die toen te koop stonden, bleek maar liefst 17 procent een vrouwelijke eigenaar te hebben. Ter illustratie: in 2019 was het aantal verkopende vrouwelijke ondernemers nog geen 4 procent.
Caroline Jansen, in 2020 uitgeroepen tot ‘Overnameadviseur van het Jaar’ door Brookz en eigenaresse van Tractie M&A Services, bevestigt het beeld dat vrouwen minder snel geneigd zullen zijn om een overname te doen. Dat komt volgens haar inderdaad omdat vrouwen risico-averser zijn dan mannen. ‘Ik heb zelf maar twee keer een vrouw geadviseerd’, aldus Jansen. ‘Voor de rest waren het allemaal mannen.’
En volgens Jansen speelt ook nog mee dat er te weinig voorbeelden van succesvolle rolmodellen zijn waaraan vrouwelijke ondernemers zich kunnen spiegelen. ‘Thecla Bodewes van Thecla Bodewes Shipyards, die in 1998 het bedrijf van haar overnam, is denk ik wel één van die weinige succesvolle rolmodellen. Ze is en vrouw en ondernemer en heeft in het verleden laten zien dat ze ook bedrijven durft over te nemen.’
Ook denkt Jansen dat het komt omdat er ook nog steeds te weinig vrouwen zijn in de bestuurskamers van bedrijven; in de periode 2021-2023 was slechts vijftien procent een vrouwelijke bestuurder. Verder komt het volgens haar omdat er nu eenmaal minder vrouwelijke ondernemers zijn.
Structurele uitdaging
Dat dat zo is, blijkt ook uit een rapport van ABN Amro van juni 2024. Daarin staat (weliswaar) dat het aantal vrouwelijke ondernemers nog steeds gestaag groeit, maar ook dat er nog steeds veel te winnen valt op het gebied van vrouwelijk ondernemerschap. Hoewel sommige sectoren een stijging te zien geven, blijft volgens het rapport slechts 37 procent van alle ondernemers vrouw. In 2010 was dat weliswaar nog 32 procent. Maar wie volgens ABN Amro de cijfers nader bekijkt, ziet dat die stijging de laatste jaren stagneert. Het aantal vrouwen dat start als ondernemer blijft volgens de bank nog steeds aanmerkelijk lager dan het aantal mannen.
Ik wilde mijn bedrijf ook liever overdragen aan een vrouwelijke ondernemer
‘Maar we moeten ons niet blindstaren op enkel de verschillen tussen mannen en vrouwen in ondernemerschap’, zegt Gerarda Westerhuis, sectoreconoom retail en leisure bij ABN Amro. ‘Dat houdt juist de ongelijkheid in stand. Onze cijfers weerspiegelen de structurele uitdagingen die vrouwen ondervinden en schrikken veel vrouwen af.’
Wie de gedetailleerde en meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) erbij pakt, ziet dat het aantal vrouwelijke ondernemers tussen 2010 en 2022 met 72 procent is toegenomen, van ruim 487.000 in 2010 tot bijna 837.000 in 2022. Het aantal mannelijke ondernemers nam in diezelfde periode toe met 45 procent. Het aandeel vrouwen op het totaal aantal ondernemers is dan ook gegroeid: in 2010 was zoals gezegd 32 procent van alle ondernemers vrouw, in 2023 was dat gegroeid naar 37 procent.
Vrouwelijke opvolgster
Het is natuurlijk niet zo dat vrouwen helemaal geen overnames doen. Een goed voorbeeld daarvan is de overname van Art Support, een bedrijf dat ondersteunend personeel levert voor de culturele sector, door Josja Zijlstra. Zij nam het bedrijf in juni 2024 over van Grace Jagdewsing. Toevallig was het ook nog eens een deal waarbij niet een, maar maar liefst twee vrouwen betrokken waren. De overname kwam mede tot stand dankzij het online overnameplatform van Brookz.
Jagdewsing: ‘Ik had een financieel adviseur toen ik na 25 jaar besloot dat ik mijn bedrijf wilde verkopen. Die adviseur wilde eigenlijk de traditionele weg bewandelen bij de verkoop. Ik dacht daar anders over en zei tegen hem: waarom zetten we het verkoopprofiel niet gewoon op Brookz? Dat hebben we uiteindelijk gedaan en er meldden zich toen verrassend veel potentiële kopers. Met één van hen was ik op een gegeven moment zelfs al in een vergevorderd stadium. Maar toen meldde Josja zich en met haar had ik toch een betere klik. Los daarvan wilde ik het bedrijf eigenlijk ook liever overdragen aan een vrouwelijke ondernemer.’
Zijlstra: ‘Ik kom oorspronkelijk uit het uitgeefvak en ik was al een tijdje op zoek naar een bedrijf dat ik over kon nemen. Ik zag het verkoopprofiel van Art Support op Brookz staan en dat sprak me aan omdat het ook goed aansloot bij mijn interesses. Daarnaast voelde ook ik direct een klik met Grace.’
Toegang tot kapitaal
Behalve dat er over het algemeen minder overnames worden gedaan door vrouwen, blijkt het voor vrouwelijke ondernemers trouwens ook een stuk minder makkelijk om (start-)kapitaal op te halen om de groei van hun onderneming te financieren dan voor hun mannelijke tegenhangers. Zo schreef Chantal Korteweg, directeur Social Impact & Inclusive Banking bij ABN Amro, een rake column waarin ze haar lezers voorhield dat de beste strategie voor vrouwelijke ondernemers om geld van investeerders te krijgen was om een man mee te brengen bij hun pitch. Volgens haar was dat een grap, maar wel eentje met een kern van waarheid.
Ze ondersteunde haar betoog met cijfers van het Erasmus Centre for Entrepreneurship, waaruit blijkt dat slechts drie procent van het geld van durfinvesteerders in 2022 naar bedrijven ging met een vrouwelijke (mede-)oprichter. Techleap, de Nederlandse organisatie die zich inzet voor de groei van startups en scaleups, deed daar in 2023 nog een schepje bovenop door te stellen dat ook de investeringen in vrouwelijke techondernemers ver achterbleven. Slechts 0,7 procent van de durfkapitaalinvesteringen komt volgens Techleap bij Nederlandse techondernemingen met een vrouwelijk oprichtersteam terecht.
Kortewegs wens om de ondernemerskansen voor vrouwen te vergroten, heeft geleid tot de Nederlandse Code Stimuleren Vrouwelijk Ondernemer- schap, kortweg Code-V. Zo werd eind vorig jaar door ruim zestig organisaties deze code ondertekenend, om vrouwen te stimuleren om een eigen bedrijf te beginnen en om toegang tot financiering daarvoor te versimpelen. Want de Nederlandse economie kan harder groeien als meer vrouwen ondernemer worden, is het idee. Volgens een eerder gezamenlijk rapport van ABN Amro en organisatieadviesbureau McKinsey kan het beter ondersteunen van vrouwelijke ondernemers 139 miljard euro extra bruto toegevoegde waarde voor de Nederlandse economie opleveren.
Autonoom versus acquisities
Meer vrouwelijke ondernemers bieden hun bedrijf te koop aan en dat aantal is in vijf jaar tijd verviervoudigd, bleek dus uit onderzoek van Brookz. Tegelijkertijd stijgt ook het aantal vrouwelijke kopers van bedrijven, al gaat dat minder snel dan het aantal verkopers. In 2019 vormden vrouwelijke kopers vier procent van het totaal, vier jaar later was dat percentage gestegen naar zes procent.
Aan de aankoopkant gaat die groei dus een stuk moeizamer dan aan de verkoopkant. Argumenten die door overnameadviseurs werden gegeven, waren dat vrouwen meer risico-avers zijn, waardoor ze de risico’s die aan een overname kleven te groot vinden. Ook stelden ze dat vrouwen realistischer zijn en dat ze hun kansen op succes daardoor niet overschatten. Daarnaast zouden ze meer geloven in autonome groei en wordt de overnamemarkt ook vooral gedomineerd door mannen, iets wat vrouwen afschrikt.
Er zijn in absolute aantallen nog weinig succesvolle voorbeelden van bedrijfsovernames door vrouwen. Daardoor onstaat het beeld dat dit veel zegt over de slaagkans per individu, maar dat is niet zo. Hierdoor vormt zich onterecht een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is. Enorm zonde, want een bedrijf overnemen is ook een manier om als vrouw aan de top te komen.
Ook Zijlstra herkent zich in het beeld dat eerder door Jansen werd geschetst met betrekking tot overnames. ‘Vrouwen zijn over het algemeen terughoudender waar het overnames betreft. Verder laten ze hun business denk ik over het algemeen liever autonoom groeien dan dat ze op overnamepad gaan.’ Zijlstra sluit, hoewel ze nog geen zes maanden bezig is, overigens niet uit dat ze in de toekomst met Art Support ook op overnamepad zal gaan. ‘Maar het hangt er daarbij natuurlijk wel een beetje vanaf wat er verder op mijn pad komt.’
Je las een verhaal uit de nieuwe Brookz 500. Ben je benieuwd welke kansen en bedreigingen er voor ondernemers liggen op de overnamemarkt in 2025? Dan is de nieuwe editie met één druk op de knop te bestellen.
